Aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Westerwolde;
Sellingen: 4 april 2022.
Betreft: gevaren sierteelt
Geacht college,
Ongeruste inwoners van Westerwolde hebben ons benaderd met vragen over de sierteelt (lelieteelt) in nabijheid van natuurgebieden en hun zorg over gezondheidsschade voor omwonenden. Het CBS geeft aan dat het areaal sierteelt in de gemeente Westerwolde in 2021 ten opzichte van 2020 met ruim 10% gestegen is (2020: 9302 are; 2021: 10.223 are). Niet alleen de inwoners maar ook Ecologisch Alternatief vindt dit een zorgelijke ontwikkeling omdat deze teelt gepaard gaat met het veelvuldig gebruik van zeer veel bestrijdingsmiddelen (ook wel aangeduid als “gewasbeschermingsmiddelen”). In dit verband wijzen wij u op ontwikkelingen in de gemeente Westerveld in Drenthe, waar inwoners al vele jaren bezig zijn telers en de overheid met onderzoeksrapporten te overtuigen dat lelieteelt in onze dichtbevolkte samenleving met weinig natuurgebieden onverantwoord is.
Zie bijvoorbeeld ook de berichtgeving op RTV-Drenthe van 28 februari 2022
Wettelijke regelgeving
Inwoners mogen een actief handelen van de gemeente verwachten om hen een veilige en gezonde leefomgeving te garanderen conform de wet en regelgeving zoals beschreven in art. 8 van het Europese Verdrag van de rechten van de Mens maar ook art. 2a van de Wet Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden. Dit zorgplichtartikel is glashelder. Eenieder is verplicht op zorgvuldige wijze om te gaan met gewasbeschermingsmiddelen, biociden, de daarbij behorende werkzame stoffen of daarbij gebruikte toevoegingsstoffen, alsmede restanten daarvan of de aangebroken verpakkingen. Die zorgvuldigheid houdt in ieder geval in, dat eenieder, die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat door zijn handelen of nalaten gevaar ontstaat of kan ontstaan voor een mens, voor een dier of voor planten waarvan de instandhouding gewenst is, voor planten die aan anderen toebehoren, voor de bodem of voor het water, verplicht is dergelijk handelen achterwege te laten, tenzij zulks in redelijkheid niet van hem kan worden gevergd, dan wel onverwijld alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd teneinde voornoemd gevaar te voorkomen of de nadelige gevolgen daarvan te beperken en zoveel mogelijk ongedaan te maken.
Jurisprudentie
Dit standpunt wordt in een uitspraak van de Rechtbank Noord-Nederland van 18 juni 2021 nader onderbouwd.
In dit geval oordeelde de rechtbank dat de overheid (in dit geval de provincie Drenthe) zich niet passief mocht opstellen door te verwijzen naar (onderzoeken van) derden, maar actief onderzoek had moeten doen naar de gevolgen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. “<em>De enkele stelling (…) dat bestrijdingsmiddelen in zijn algemeenheid worden onderzocht door het CTGB [College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden]ook op effecten voor de natuur, is daarvoor naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende”.
Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (RIVM)
Het OBO, Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden van het RIVM, heeft voor het eerst duidelijk aangetoond dat bestrijdingsmiddelen zich veel verder verspreiden bij gebruik en de risico’s voor gezondheidsschade langer duren. Het advies van de Gezondheidsraad om ramen en deuren te sluiten, de levende have en de was binnen te halen en even af te wachten snijdt daardoor totaal geen hout. De periode dat het buiten niet veilig is, bedraagt – conform het OBO – inmiddels langer dan een week; maar dat was onder ideale omstandigheden zoals weinig wind en toepassing conform alle voorschriften. Voor die week om is komt de spuitcombinatie alweer langs. Als het advies van de Gezondheidsraad wordt opgevolgd kunnen de omwonenden de hele zomer hun huis niet uit en is een (moes)tuin volkomen onbruikbaar. Dit maakt grote delen van het platteland onleefbaar. Het OBO heeft ook laten zien dat veel insecticiden al bij lage temperaturen damp blijven vormen die zich tot ver in de omgeving verspreidt. Vanuit het voorzorgprincipe zouden deze middelen al helemaal niet gebruikt mogen worden op ons druk bevolkte platteland.
Westerwolde en natuur
De gemeente Westerwolde bestaat voor ongeveer 2500 ha uit natuurgebieden, inclusief een Natura 2000 gebied. Niet alleen de eigen inwoners maken hiervan gebruik, het is bovendien een toeristische trekker die zijn weerga niet kent. De schadelijke invloed van gewasbeschermingsmiddelen (naast het onttrekken, verspillen en vervuilen van water) wordt door de uitbreiding van de sierteelt alleen maar nog verder uitgebreid.
Vragen:
Met vriendelijke groet,
Fractie Ecologisch Alternatief.